سلبریتی ها و میکروسلبریتی ها

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر در طول زمان برقراری ارتباط بوده است. برقراری ارتباط در تاریخ پیچیده خود دستخوش تغییرات بسیاری شده است. ارتباطی که در گذشته تنها به واسطه حضور فیزیکی محقق می‌شد. امروزه به طور مجازی محقق می‌شود.

در گذشته ارتباطات به منزله “فرایندی” پنداشته می‌شده و «با ابزارِ صدا، برقرار می‌شد و تکنولوژی نوشتن وجود نداشت» (دونزباخ*، ۱۳۹۸: ۲۷). لذا نیاز به سواد خاصی نبود و تنها حضور در محل گفت‌وگو، فرایند ارتباطات را ایجاد می‌کرد. با پیشرفت تکنولوژی و «توسعه جوامع باسواد باعث شد ارتباطات به یک “محصول” بدل شود که بتوان آن را ذخیره، توضیع و به منزله منبعی برای تحلیل، نقد و سازماندهی سیاسی استفاده کرد» (دونزباخ، ۱۳۹۸: ۲۷). لذا باید گفت امروزه با محصولات ارتباطاتی مانند فیلم‌های سینمایی، برنامه‌های تلویزیونی و رسانه‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم.

مضاف برآن پیوند ارتباطات با تکنولوژی باعث شده است که روند تغییرات در ارتباطات متوقف نشود. اگر رسآن‌های مانند تلویزیون یا رادیو برای ما ارتباط یک سویه (از تولید کننده پیام به مخاطب) ایجاد کردند؛ امروزه شبکه‌های اجتماعیِ دوسویه و چند سویه را شاهد هستیم که تعداد بسیار زیادی از کاربران، در لحظه، امکان برقراری ارتباط و تولید محتوا دارند.

شاید بتوان گفت شبکه‌های اجتماعی امروزه به عنوان رسانه مسلط در دنیا هستند که حیات بسیاری از رسانه‌های پیشین خود را تحت تأثیر و شیوه زندگی بشر را نیز تغییراتی داده‌اند. یکی از این تغییرات که در بالا نیز ذکر شد ایجاد امکان ارتباط و تولید محتوا در این فضا است؛ به طوری که بسیاری از افرادی که تا دیروز “مخاطبان رسآن‌های” شناخته می‌شدند امروزه به “کاربران رسانه‌ای” تبدیل شده‌اند که امکان تولید و دریافت پیام برای آن‌ها ایجاد شده است. در نگاه اول به نظر می‌رسد که امکانی برابر برای همه کاربران ایجاد شده است. اما آیا واقعاً شبکه‌های اجتماعی خصوصاً اینستاگرام فرصتی برابر را در تولید و دریافت پیام برای همه کاربران ایجاد کرده است؟ در این نویسه قصد برآن است که این مسئله در پیوند با موضوع سلبریتی‌ها در اینستاگرام، بررسی شود.

اعداد جادویی

از طرفی دیگر شاهد کاربران معمولی‌ای هستیم که با آپلود عکس و عمدتاً فیلم‌هایی از خودشان با محتواهای طنز یا فان در اینستاگرام، کاربران بسیاری را جذب خویش می‌کنند. این افراد که عمدتاً به طور ناگهانی و بر اساس میزان بازدید و ری پست / استوری کردن آن ویدئوها به شهرتی ناخواسته می رسند؛ لقب میکروسلبریتی را در خود نهادینه می‌کنند. لذا باید گفت که سلبریتی‌ها و میکروسلبریتی‌ها از بازیگران اصلی نابرابری در اینستاگرام در تمام سطوح هستند.

توهم دغدغه

زمانی که کاربرانی تحت تأثیر سلبریتی‌ها دست به کنش‌های مهمی مانند کنش‌های سیاسی، رأی دادن یا اعتراض کردن می‌زنند، این توهم را پیدا می‌کنند که دغدغه‌ای اجتماعی و مدنی دارند. در صورتی که آن‌ها سربازانی بی اراده و همیشه آماده باش برای اهل شهرت هستند. ذات تقلید نیز همین است یعنی باید دقیقاً همانطور که گفته شده انجام شود و زمان تغییر نیز توسط مرجع بیان می‌شود.

* دونزباخ، و. (۱۳۹۸). فلسفه ارتباطات. (ا. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

منبع: مهر