فردین خلعتبری هر فیلمی نیازمند موسیقی نیست

تهران – ایرنا – آهنگساز آثار سینمایی با بیان آنکه موسیقی در ذات نمایش است و این هنر به هیچ وجه امری غیر انتزاعی نیست، درباره اهمیت و جایگاه موسیقی فیلم گفت: هر فیلمی نیازمند موسیقی نیست.

به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، آخرین نشست پژوهشی سی‌وهفتمین جشنواره موسیقی فجر با حضور فردین خلعتبری آهنگساز و کاوه میرحسینی آهنگساز و رهبر ارکستر برگزار شد.

در این نشست، به موسیقی فیلم، دیدگاه کلی موسیقدانان ایرانی درباره موسیقی فیلم و تجربیات شخصی میهمانان پرداخته شد. در این مراسم، کاوه میرحسینی علاوه‌ بر سخنران، به عنوان کارشناس برنامه نیز حضور داشت.

مدیر نشست پژوهشی با مطرح کردن دو دیدگاهی که درمورد موسیقی فیلم وجود دارد، بحث را آغاز کرد و گفت: بسیاری از کارگردانان موسیقی را در خدمت فیلم و بخشی از آن می‌دانند، در مقابل عده‌ای از کارگردانان و موسیقی‌دانان نیز موسیقی فیلم را به‌عنوان ابزاری جهت دراماتیزه کردن بیشتر فیلم می‌بینند که با این حساب، خود موسیقی می‌تواند هویت مستقلی از فیلم داشته باشد.

موسیقی امری عینی و ملموس نیست

فردین خلعتبری درمورد دیدگاه‌هایی که درخصوص موسیقی فیلم وجود دارد، بیان کرد: در جهان هیچ چیز مستقلی وجود ندارد، هر چیزی برای بودن به زمینه‌ای لازم دارد. موسیقی هم از قاعده استثنا نیست. تفاوت موسیقی با هنرهای دیگر در این است که چون موضوع آن شنیداری است این تصور به وجود می‌آید که موسیقی یک امر غیرانتزاعی است، درحالی که اینگونه نیست.

موسیقی نیز مانند بقیه هنرها ساختار فیزیکی دارد. موسیقی در صدا، مجموعه‌ای از چیدمانی را به وجود می‌آورد که به ظهور می‌رسد و تبدیل به عادت می‌شود. موسیقی تحت عنوان یک عادت به وجود می‌آید و پذیرفته می‌شود.

 موسیقی در ذات خود نمایشی است

در ادامه خلعتبری درمورد بعد نمایشی موسیقی گفت: همه چیز در جهان نمود پیدا می‌کند و ما چیز غیرنمایشی نداریم. به این ترتیب، موسیقی در ذات خود نمایشی دارد. در وهله اول، نوازنده‌ای که ساز می‌زند درحال نشان دادن موسیقی است، حتی اگر شنونده آن نوازنده را نبیند، اما تصوری از اینکه چه کسی آن را می‌نوازد در ذهن او شکل می‌گیرد.

به طور کلی، در موسیقی، بازی معنا و صورت داریم، صورت صوتی و معنای انسانی. تلفیق صدا و تصویر، اعجاز سینما را بیشتر می‌کند به دلیل اینکه متن سینمایی به گونه‌ای به وسیله موسیقی نقطه‌گذاری می‌شود یعنی اینکه جمله‌بندی‌های جدید به وجود می‌آورد.

هر فیلمی نیازمند موسیقی نیست

خلعتبری در پاسخ به این پرسش که آیا کارگردان می‌تواند از موسیقی به عنوان ابزاری برای کمک به تبدیل یک فیلم به درام و نمایش استفاده کند، گفت: در این سال‌ها به کارگردانانی که فیلم آنها نیازی به موسیقی فیلم نداشت، می‌گفتم که از آن استفاده نکنند زیرا تبیین برخی چیزها الزما نیازی به بیان بیشتری با استفاده از موسیقی ندارد.

به خصوص در دوره‌ کنونی، مدت زمانی که مردم برای دیدن یک اثر هنری صرف می‌کنند، محدودتر شده است، به همین دلیل کوتاه بودن فیلم و عناصر آن، اثر را کامل‌تر می‌کند. بنابراین، بسیاری از آثار سینمایی را باید از داشتن موسیقی فیلم منع کنیم.

وی افزود: معتقدم وقتی هرچیزی نه صرفا موسیقی، در دایره عادت قرار گیرد، بلاهت خود را نیز از دست می‌دهد. بسیاری از فیلم‌ها نیز نیازی به موسیقی متن ندارند و اتفاقا بدون آن کامل هستند.

خلعتبری درمورد موسیقی فیلم گفت: گاهی اوقات موسیقی فیلم بر عناصر فیزیکی آن تاکید دارد و در برخی موارد نیز بر عناصر غیرفیزیکی. به هرحال، موسیقی یک چیز رئالیستی نیست مگر در سینما و مگر آنکه موزیسین در صحنه دیده شود.

این آهنگساز در مورد موسیقی ایرانی گفت: موسیقی ایرانی خیلی افکتیو نیست و بیشتر روایت تغزلی در آن دیده می‌شود. زمانی که موسیقی تغزلی جای خود را به بافت‌های جدید صوتی می‌دهد، از آن موقع موسیقی ایرانی، موسیقی نزدیک به درام می‌شود.

خلعتبری درمورد کارکرد ذهنی موسیقی در فیلم خاطرنشان کرد: موسیقی در ترنزیشن فیلم از سکانسی به سکانس دیگر که مجالی به مخاطب می‌رسد تا درمورد آنچه دیده تفکر کند، کارکرد ذهنی ایجاد می‌کند.

سی‌ و هفتمین جشنواره موسیقی فجر از ۲۲ بهمن ماه به دبیری حسن ریاحی آغاز شد و روز چهارشنبه ۲۷ بهمن ماه پایان می یابد.

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است