گلشنی مقاله محوری در دانشگاه ها باعث غفلت از مسائل کشور شده
تهران- ایرنا- دکتر «مهدی گلشنی» عضو فرهنگستان علوم معتقد است رویکرد مقاله‌محوری در دانشگاه‌ها، به جای حل مسائل کشور، باعث غفلت از نیازها و مسائل شده و به تقلب علمی دامن زده است.
استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف در مناظره با موضوع «مقالات ISI، واقعیت‌های آشکار و نهان» که از سوی تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران برگزار شده، با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره پیامدهای رویکرد مقاله‌محوری با موضوع «واکاوی رویکرد مقاله محوری در تحقیقات دانشگاهی و غفلت از نیازها و مسائل کشور» می‌گوید: اساسا تولید مقاله نمی‌تواند بازنمای واقعی پیشرفت علمی کشور باشد و با همه ارزشمندی یک گام ابتدایی از گام‌های پیشرفت علمی است.
گلشنی با اشاره به نتایج این پژوهش، افت کیفیت آموزش، معطل ماندن حل مسائل کشور، کاربردی نشدن پژوهش‌ها در سایه چیرگی مقاله‌محوری، تضعیف مهارت محوری و بیکاری فارغ التحصیلان، دامن زدن به تقلب علمی و تحت تاثیر قرار گرفتن زندگی شغلی و تحصیلی دانشجویان را از پیامدهای مقاله‌محوری دانسته و می‌افزاید: یکی از دانشجویان ۳ مقاله در بهترین مجله فیزیک دنیا خریده بود، اما در آزمون دوره دکترا نتوانست به هیچ یک از سئوالات پاسخ دهد، با این حال ما مقاله را معیار ورود به دانشگاه قرارداده‌ایم.
به گفته استاد بازنشسته فیزیک دانشگاه شریف، با وجود حجم بالای تولید مقاله، وضعیت کشور در شاخص‌های مهم علمی و کیفی و فناوری نظیر تبدیل علم به ثروت، ارتباط دانشگاه و صنعت و حل مسائل و نیازهای کشور متناسب با این حجم تولید علمی نیست، برای نمونه ایران در سال ۲۰۱۸ رتبه ۱۶ مستندات علمی را در جهان داشت، اما در شاخص نوآوری هفتاد و یکم بود. همچنین ایران با وجود کسب رتبه ۱۵ جهان با بیش از ۶۰ هزار مقاله و سند علمی، سهم صادرات محصولات و خدمات فناورش در سال ۲۰۱۹ تنها نزدیک یک درصد بوده است.
با وجود حجم بالای تولید مقاله، وضعیت کشور در شاخص‌های مهم علمی و کیفی و فناوری نظیر تبدیل علم به ثروت، ارتباط دانشگاه و صنعت و حل مسائل و نیازهای کشور متناسب با این حجم تولید علمی نیست.عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی، همچنین می‌افزاید: من سال ۸۵ در گزارشی به شورا گفتم تنها سه درصد محصولات فناوری ما صادر شده، در حالی که ۷۰ درصد صادرات مالزی، های‌تک بوده است.
در این میزگرد، «دکتر علیرضا بدیعی» استاد دانشکده شیمی دانشگاه تهران در واکنش به اظهارات دکتر گلشنی، مشکل اصلی را فقدان احساس نیاز دستگاه‌های اجرایی دانسته و می‌گوید: مگر چقدر دستگاه‌های اجرایی و صنعتی ما دستشان را برای دریافت نتایج علمی به دانشگاه دراز کرده‌اند؟ در این شرایط استادان و محققان ما برای زنده نگه‌داشتن حیات علمی خود به انتشار مقالات علمی روی آورده‌اند و همین باعث می‌شود مقاله بخوانند و فعال شوند. از این رو اگر دنبال توسعه علمی برای رفع نیازهای کشور باشیم، باید زیرساخت‌ها را بسازیم.
گلشنی در بخش دیگری از این مناظره، از ایجاد ارتباطات ناسالم استاد و دانشجو در مسیر چاپ مقاله سخن گفته و می‌افزاید: تاکید بر لزوم ارائه مقاله از سوی دانشجویان مقطع دکترا، ناشی از این است که ترفیع بسیاری از استادان دانشگاه، وابسته به چاپ این مقالات است.
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است
